Astaxanthin (ASX) là một chất chống oxy hóa rất mạnh. Nhờ vào cấu trúc phân tử có tính ổn định cao nên có thể trung hòa được nhiều gốc tự do. Ngoài ra, ASX còn tham gia vào con đường kích hoạt enzyme chống oxy hóa của tế bào cho nên phù hợp làm hoạt chất ngăn ngừa sự lão hóa do UV. Hiện tại, ASX là một hợp chất nổi tiếng về ứng dụng thương mại của nó trong các ngành công nghiệp khác nhau bao gồm nuôi trồng thủy sản, thực phẩm, mỹ phẩm, dinh dưỡng và dược phẩm.
ASX chủ yếu được sinh tổng hợp bởi vi tảo, thực vật phù du, tích tụ trong động vật phù du và động vật giáp xác,… Trong đó, tảo lục diệp lục Haematococcus pluvialis được xem là có khả năng sản xuất ASX cao nhất. ASX có nguồn gốc từ H. pluvialis hiện là nguồn chính cho một số ứng dụng của con người, bao gồm thực phẩm chức năng, mỹ phẩm và thực phẩm.
Đặc biệt, ASX đã được báo cáo là thể hiện nhiều hoạt động sinh học để bảo vệ sức khỏe làn da và đạt được hiệu quả phòng ngừa ung thư da. ASX đã được chứng minh là cải thiện sức khỏe của da bằng cách ảnh hưởng trực tiếp ở một số bước khác nhau trong quá trình stress oxy hóa, đồng thời ức chế các chất trung gian gây viêm. Tác dụng của ASX đối với việc ức chế tăng sắc tố, quá trình tổng hợp melanin và giảm hình thành nếp nhăn trên da đã được báo cáo trong một số nghiên cứu lâm sàng.
Với đề tài "Nghiên cứu tạo sản phẩm có tác dụng chống lão hóa da từ hoạt chất astaxanthin được chiết xuất từ vi tảo Haematococcus pluvialis", nhóm tác giả đã tách chiết thành công ASX từ vi tảo H. pluvialis trong dung môi dầu Sacha inchi, dầu dừa và dầu hạt nho. Trong đó, Sacha inchi là dung dịch tách chiết tối ưu với nồng độ 2.4% trọng lượng khô.
Khảo sát các tác động của ASX đối với tế bào cho thấy, dịch chiết ASX có khả năng bảo vệ tế bào trước tác nhân gây lão hóa H2O2 và nồng độ 5µg/ml có tác dụng tốt nhất. Đánh giá khả năng bảo vệ của ASX đối với da chuột trước tác nhân UV gây lão hóa cho thấy, dịch chiết ASX có khả năng bảo vệ da chuột khỏi tia UV và nồng độ 2.35µg/cm2 cho kết quả tốt nhất.
Kết quả của đề tài góp phần vào nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu ứng dụng vi tảo trong đời sống. Vi tảo và các hợp chất từ vi tảo có giá trị ứng dụng và giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, các nghiên cứu hiện nay tập trung sử dụng vi tảo làm thức ăn dạng thô cho người hoặc động vật. Ngoài ra, nhu cầu thị trường hiện nay về các sản phẩm chống oxy hóa và phục hồi lão hóa là rất cao. Vì vậy, kết quả đề tài này cũng góp phần tạo nền tảng nghiên cứu sâu hơn để mở rộng sản xuất, giảm giá thành ứng dụng astaxanthin trong cuộc sống, đồng thời thấy rõ giá trị lâm sàng đối với nhiều loại bệnh khác nhau, không chỉ là lão hóa da.
Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu đề tài tại Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ (CESTI).
Lam Vân (CESTI)