Điều trị gãy kín mâm chày loại V, VI theo Schatzker bằng kết hợp xương nẹp khóa

Đây là nghiên cứu của nhóm tác giả Nguyễn Hải An, Nguyễn Minh Tùng (Bệnh viện Quân y 4, Quân khu 4) và Lưu Hồng Hải (Học viện Quân y) nhằm đánh giá kết quả phục hồi chức năng của khớp gối sau mổ và rút ra một số nhận xét góp phần nâng cao kết quả điều trị.

Gãy mâm chày là loại tổn thương thường gặp do nguyên nhân chấn thương. Đây là một gãy xương phạm khớp, dễ để lại di chứng ảnh hưởng đến chức phận của khớp gối. Có nhiều cách phân loại gãy mâm chày, trong đó cách phân loại theo Schatzker và cộng sự (dựa trên các phim chụp X quang chuẩn đầu trên xương chày) hiện nay vẫn được các phẫu thuật viên chỉnh hình sử dụng rộng rãi. Gãy mâm chày loại V, VI theo Schatzker là loại gãy thường do năng lượng cao, gây tổn thương cả hai mâm chày, có thể kèm nhổ điểm bám dây chằng chéo, tổn thương mạch máu, thần kinh hoặc tổn thương phần mềm nặng nề. Điều trị gãy mâm chày loại này vẫn đang là vấn đề thách thức đối với các nhà chấn thương chỉnh hình.

Nẹp khóa với những ưu điểm về cơ sinh học đang dần được sử dụng rộng rãi trong điều trị gãy các đầu xương dài, phạm khớp. Từ tháng 6/2011 đến tháng 7/2013, 33 bệnh nhân gãy kín mâm chày loại V, VI được phẫu thuật kết xương bên trong bằng nẹp khóa tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.

Kết quả cho thấy tất cả các bệnh nhân đều liền xương, không có trường hợp nào nhiễm khuẩn sau mổ. Không có trường hợp nào di lệch thứ phát. Kết quả về chức năng: tốt chiếm 78,8%, khá chiếm 18,2%, trung bình chiếm 3%. Kết xương bằng nẹp khóa cố định vững chắc ổ gãy, cho kết quả tốt về phục hồi chức năng, ít biến chứng.

Một số nhận xét rút ra: Thời điểm mổ khi phần mềm quanh gối và toàn trạng cho phép. Nên chụp CT dựng hình không gian 3 chiều trước mổ để chủ động lựa chọn đường mổ, vị trí đặt nẹp để rút ngắn thờigian mổ. Sử dụng 2 đường mổ thuận lợi cho việc nắn chỉnh ổ gãy có nhiều mảnh rời. Không nhất thiết phải bộc lộ phần mềm rộng rãi cũng có thể đặt được nẹp. Phần lớn sử dụng 1 nẹp cũng có thể cố định vững ổ gãy. Dùng 2 nẹp hoặc dùng thêm vít xốp ngoài nẹp khi mảnh gãy ở những vị trí mà một nẹp không thể cố định vững chắc được như mảnh vỡ phía sau, phía trong. Không nhất thiết phải ghép xương sau khi nâng lún nếu chỗ khuyết xương nhỏ.