Nghiên cứu đặc điểm thực vật và giải phẫu cây ngoi (Solanum verbascifolium L.)

Đề tài do các tác giả Nguyễn Hoàng Tuấn, Nguyễn Viết Thân (Trường ĐH Dược Hà Nội), Nguyễn Duy Thuần (Viện Dược liệu) thực hiện nghiên cứu đặc điểm thực vật và giải phẫu cây ngoi nhằm định tên cây và góp phần tiêu chuẩn hoá dược liệu.

Cây ngoi còn được gọi là la, la rừng hay cà hôi, mọc hoang ở các tỉnh như Hà Giang, Hoà Bình, Lạng Sơn… được nhân dân sử dụng lá để chữa hắc lào, lòi dom…
Nghiên cứu tiến hành với mẫu thu hái tại Sa Pa (Lào Cai), Kỳ Sơn (Hoà Bình) và các phương pháp phân tích hình thái, so sánh với mẫu tiêu bản thực vật của Viện sinh thái tài nguyên…, đối chiếu với các khoá phân loại thực vật (từ điển cây thuốc Việt Nam – Võ Văn Chi), nghiên cứu đặc điểm vi phẫu và bột dược liệu theo phương pháp ghi trong tài liệu…
Theo đó, về đặc điểm hình thái thực vật, cây ngoi là một cây bụi, cao từ 2-5m, thân hình trụ, vỏ thân non có màu xanh và phủ một lớp lông che chở; lá đơn mọc cách, cuống lá dài 2-5cm, phiến lá to…; cụm hoa mọc ở ngọn cành, kiểu xum 2 ngả, hoa lưỡng tính hình chuông…; quả mọng hình cầu, đường kính 5-8mm, có màu xanh, khi chín màu vàng…
Về đặc điểm vi phẫu cây ngoi, vi phẫu lá có thiết diện đối xứng qua trục giữa, mặt trên hơi lồi, mặt dưới rất lồi, cấu tạo gồm các phần gân lá, phiến lá…; vi phẫu thân có thiết diện hình tròn, đối xứng qua tâm và các trục của hình tròn, cấu tạo ngoài cùng là lớp tế bào biểu bì gồm một dãy tế bào hình chữ nhật, dưới biểu bì là lớp mô dày gồm 7-8 lớp tế bào hình tròn có thành dày…
Về đặc điểm bột dược liệu cây ngoi, đặc điểm bột vỏ thân có màu xanh xám, tinh thể canxioxalat hình khối riêng lẻ, mảnh mạch xoắn, mành bần gồm các tế bào màu vàng nâu…; đặc điểm bột lá có màu xanh xám, rất xốp, quan sát dưới kính hiển vi thấy mảnh biểu bì mang lỗ khí mảnh mạch xoắn, tinh thể canxioxalat hình cầu gai, lông che chở đa bào…; đặc điểm bột hoa có màu vàng xám, quan sát dưới kính hiển vi thấy mảnh cánh hoa rất mỏng gồm một lớp tế bào màu vàng nhạt, mảnh mạch, hạt phấn hoa, lông che chở đa bào… qua đó xác định tên khoa học của cây ngoi là Solanum verbascifolim L., họ cà (Solanaceae).