Khảo sát khảo cổ học phục vụ quy hoạch, xây dựng và phát triển huyện Cần giờ TP.HCM

Nghiên cứu do TS. Nguyễn Thị Hậu (Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM) làm chủ nhiệm đề tài, khảo sát và lập bản đồ hệ thống di tích khảo cổ học ở Cần Giờ nhằm định tính hệ thống về số lượng, quy mô, tính chất, niên đại; đề xuất kế hoạch khai quật và nghiên cứu; bổ sung tư liệu lịch sử-văn hóa đất Sài Gòn; đồng thời bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của Cần Giờ nói riêng và TP.HCM nói chung.

Các di tích khảo cổ ở Cần Giờ có giá trị quan trọng, phát triển từ các nền văn hóa thời tiền sử ở Nam Bộ như văn hóa Đồng Nai, Giồng Phệt đến Óc Eo nhưng đến nay vẫn còn nhiều địa điểm chưa được điều tra khảo sát. Việc điều tra khảo sát khảo cổ khu vực này là yêu cầu cấp thiết nhằm hoạch định sự phát triển kinh tế sao cho đồng bộ với yếu tố văn-xã hội trong bối cảnh Cần Giờ đang quy hoạch thành khu đô thị biển.
 

Phần lớn các di tích khảo cổ tại huyện Cần Giờ nằm trên gò cao trong khu vực rừng ngập mặn, nằm trong khu bảo tồn dự trữ sinh quyển nên sẽ không bị phá hủy nhanh. Các di tích cũng không thể chỉ giữ nguyên để nghiên cứu mà người dân, khách du lịch cần được tham quan, tìm hiểu. Tuy nhiên việc trồng cây, cư trú trên gò về lâu dài sẽ làm di tích biến dạng và hủy hoại. Với hệ thống di tích nằm rải rác trong rừng trên một diện tích lớn, làm cách nào để bảo tồn nhưng không phá vỡ tổng thể quy hoạch phát triển là vấn đề quan trọng.

Nhóm tác giả đã tiến hành khảo sát thực trạng; đào thám sát một số di tích ở xã Long Hòa, Cần Thạnh, Lý Nhơn; tổng hợp phân tích các tài liệu lịch sử, địa chất, sinh học, môi trường; vận dụng phương pháp nghiên cứu liên ngành để xây dựng bản đồ khảo cổ học huyện Cần Giờ đầy đủ các thông số khoa học. Trên cơ sở đó, đánh giá và đề xuất giải pháp đối với các di tích đặc biệt cần bảo tồn nguyên dạng hay khai quật để thành lập "Bảo tàng tại chỗ". Nghiên cứu tiến hành từ năm 2006-2010 và hoàn thành năm 2011.

Đô thị biển Cần Giờ được phát triển theo các tiêu chí: vừa là đô thị hiện đại, vừa có môi trường sinh thái tự nhiên và hệ thống di sản văn hóa. Để làm được điều đó, những quy hoạch tổng thể và chi tiết sau này của Thành phố cần tham khảo kết quả của nghiên cứu trên.