Phân tích đa dạng di truyền khoai môn sọ bằng chỉ thị SSR

Khoai môn sọ (Colocasia esculenta (L.) Schott) là loại cây có củ được tiêu thụ nhiều thứ 5 trên thế giới và rất có ý nghĩa trong xóa đói giảm nghèo nhờ phát triển tốt trên đất đầm lầy hoặc đất trống đồi trọc. Tuy nhiên loại cây này lại đang đối mặt với sự xói mòn di truyền. Nhóm tác giả Đặng Thị Thanh Mai (CĐ Sư phạm Bắc Ninh) và Nguyễn Xuân Viết (ĐH Sư phạm Hà Nội) đã sử dụng kỹ thuật SSR để đánh giá chính xác hơn đa dạng di truyền nguồn gien khoai môn sọ hiện có, góp phần vào kế hoạch bảo tồn, khai thác loài cây trồng này tại Việt Nam.

Trên thế giới, kỹ thuật SSR (Simple Sequence Repeat - Sao chép có trình tự đơn giản) đã được ứng dụng thành công trong nghiên cứu đánh giá đa dạng di truyền nguồn gien và xác lập bộ sưu tập khoai môn sọ hạt nhân ở nhiều nước do đa hình SSR rất cao trong các giống khoai môn sọ.

Việt Nam có nguồn gien khoai môn sọ phong phú với gần 500 mẫu giống từ mọi miền đất nước đang được bảo tồn tại Ngân hàng gien cây trồng Quốc gia, trong đó khoai môn sọ miền núi và trung du Bắc Bộ có sự đa dạng di truyền và đặc trưng sinh thái vùng cao nhất.

Nghiên cứu sử dụng 24 mẫu giống khoai môn sọ được chọn lựa từ 40 mẫu giống thu thập ở các địa phương miền Bắc và Bắc Trung Bộ dựa trên số liệu hình thái, kết quả đánh giá đa dạng di truyền khoai môn sọ dựa trên chỉ thị RAPD (Random Amplified Polymorphic DNA) đã được công bố năm 2012, tính đặc trưng vùng sinh thái và có chú ý đến đặc tính phẩm chất của củ. Hai mươi bốn mẫu giống này đã được phân tích đa dạng di truyền với 9 mồi SSR.

Kết quả xác định được 12 mẫu giống cho bộ mẫu giống khoai sọ hạt nhân cần được bảo tồn dài hạn. Bộ mẫu giống hạt nhân được thiết lập bao gồm các mẫu giống có sự đa dạng di truyền cao, giá trị thông tin đa hình PIC trong khoảng từ 0,54-0,87, trung bình 0,71. Hầu hết là các mẫu giống có chất lượng tốt ở các vùng sinh thái khác nhau như Ce4-môn thơm (Lạng Sơn), Ce19-Cụ Cang (Sơn La), Ce32-sáp vàng (Thanh Hóa),...