Phóng xạ sử dụng trong y học hạt nhân được chia thành hai nhóm chính: chẩn đoán (thăm dò chức năng của các bộ phận, mô trong cơ thể) và điều trị (điều trị các khối u). Chất phóng xạ sử dụng để đưa vào cơ thể bệnh nhân gọi là dược chất phóng xạ (thuốc phóng xạ).
Theo nguyên tắc chung về bảo đảm an toàn bức xạ trong y tế tại Thông tư liên tịch số 13/2014/TTLT-BKHCN-BYT, liều chiếu xạ không được vượt quá liều giới hạn đối với nhân viên bức xạ y tế và công chúng; bảo đảm liều chiếu xạ đối với người bệnh theo mức chỉ dẫn.
Cũng trong theo Thông tư trên, cơ sở y tế có sử dụng thiết bị xạ trị từ xa, xạ trị áp sát; có sử dụng thuốc phóng xạ phải trang bị thiết bị đo suất liều bức xạ, thiết bị đo nhiễm bẩn bề mặt phù hợp với loại bức xạ phát ra từ thiết bị bức xạ và nguồn phóng xạ sử dụng tại cơ sở để đo kiểm tra phông bức xạ môi trường, nhiễm bẩn phóng xạ và kiểm soát mức bức xạ khi đi vào khu vực có nguồn phóng xạ. Cơ sở y học hạt nhân phải có phòng bảo quản và làm việc với thuốc phóng xạ (phân liều), phòng cho người bệnh uống hoặc tiêm thuốc phóng xạ, phòng lưu giữ chất thải phóng xạ, phòng vệ sinh riêng cho người bệnh đã dùng thuốc phóng xạ, phòng đặt thiết bị gamma camera, phòng lưu người bệnh nếu có điều trị người bệnh cường giáp hoặc ung thư tuyến giáp, khu vực tắm, rửa của nhân viên sau khi làm việc tiếp xúc với thuốc phóng xạ. Các phòng và khu vực này phải được thiết kế bảo vệ chống chiếu ngoài và chống nhiễm bẩn phóng xạ.
MediSmarts là hệ thống giám sát bức xạ toàn diện, giải pháp mới nhất trên nền tảng web, dùng cho các phòng thí nghiệm phóng xạ, điều trị y học hạt nhân, trung tâm PET (chụp cắt lớp phát xạ Positron),...được Công ty Rotem (Israel) thiết kế và triển khai; cho phép thiết bị điều khiển DPU giao tiếp với các đầu dò bức xạ (detector), hỗ trợ theo dõi dữ liệu liên tục và tức thời theo thời gian thực bằng smartphone/tablet/PC có kết nối Internet, xuất báo cáo theo dạng bảng biểu đồ họa.
Hệ thống giám sát bức xạ trực tuyến MediSmarts.
Hệ thống gồm phần mềm phân tích bức xạ toàn diện, một hoặc nhiều thiết bị điều khiển DPU-3 (có thể hỗ trợ 4 đầu dò bức xạ hoạt động cùng lúc) cùng các loại đầu dò bức xạ (GM-41 Area Monitoring Channel, GM-42 Area Monitoring Channel, PM-11 Stack Monitoring Channel, Ludlum Neutron Detector Monitoring Channel, Berthold Neutron Detector Monitoring Channel, Temperature Monitoring Channel, Humidity Monitoring Channel, Wind Velocity and Direction Monitoring Channel…).
Thông qua dữ liệu truyền về từ các đầu dò bức xạ, MediSmarts tự động tính toán tổng hoạt động trong khoảng thời gian đã chọn, sau đó cung cấp dữ liệu theo thời gian thực về mức độ bức xạ, đồng thời chuyển dữ liệu đến máy tính trung tâm để xử lý tập trung nhằm đảm bảo an toàn bức xạ. MediSmarts cũng có thể dùng để kiểm soát tại những nơi như cyclotron vault (hệ thống thiết bị gia tốc), bộ phận QA/QC,…
MediSmarts được trang bị màn hình cảm ứng lớn 7-inch, dễ đọc, được mã hóa màu, có khả năng tự động nhận dạng đầu dò và hỗ trợ kết nối nhanh, lưu trữ dữ liệu thông qua các giao thức như TCP/IP, POE hoặc Wi-Fi. Toàn bộ dữ liệu đã lưu trong máy chủ có thể truy xuất bất kỳ lúc nào, qua trình duyệt web. MediSmarts có cách thức cấu hình hệ thống linh hoạt, có thể dùng phần mềm để hiệu chuẩn toàn bộ đầu dò.
Hệ thống đang được giới thiệu, chào bán tại Sàn Giao dịch công nghệ TP.HCM (techport.vn).
Hoàng Kim (CESTI)