Hội thảo được Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức ngày 11/03, cung cấp thông tin liên quan đến Giải thưởng Sáng chế TP.HCM lần thứ 4 (2015-2016), hệ thống đăng ký sáng chế tại Việt Nam, đơn đăng ký sáng chế và bảo hộ tại Việt Nam,…
Theo ông Đào Minh Đức (Trưởng phòng Sở hữu trí tuệ, Sở KH&CN TP.HCM), nếu giai đoạn 2001-2006, lượng đăng ký sáng chế của TP.HCM trung bình mỗi năm là 88 đơn, thì đến giai đoạn 2010-2015, trung bình mỗi năm Sở KH&CN nhận được 200 đơn đăng ký sáng chế của các cá nhân, tổ chức trên địa bàn. Những sáng chế này đã góp phần làm thay đổi cơ cấu sản xuất, quản lý kinh doanh của một số doanh nghiệp.
Giải thưởng Sáng chế TP.HCM được tổ chức lần đầu từ năm 2008, là một trong những hoạt động của phong trào sáng tạo kỹ thuật TP.HCM (cùng với các cuộc thi sáng tạo dành cho thanh thiếu niên nhi đồng, hội thi sáng tạo kỹ thuật,…). Giải thưởng đã góp phần thúc đẩy hoạt động sáng chế, hỗ trợ thương mại hóa các sáng chế,… Các sáng chế đạt giải hầu như đã được các tác giả khai thác thương mại hóa thành công. Ví dụ với giải Nhất năm 2009 “bộ điều chỉnh thanh xát tự động dùng cho bộ phận xát của máy xát trắng gạo”, Công ty TNHH Cơ khí Công nông nghiệp Bùi Văn Ngọ đã cung cấp ra thị trường trên 2.000 máy xát sản xuất theo sáng chế và giải pháp hữu ích, xuất khẩu hơn 600 máy xát đến hơn 20 quốc gia khác nhau; giải Nhất năm 2010-2011 máy gặt đập lúa cũng được tác giả là ông Phạm Hoàng Thắng khai thác thương mại trên thị trường với mạng lưới phân phối rộng khắp cả nước. Bên cạnh đó, giải Nhì năm 2009 với thiết bị gieo hạt, ông Thắng cũng tiêu thụ được hơn 150 ngàn thiết bị (650 ngàn đồng/thiết bị) cùng mạng lưới phân phối là 500 đại lý vật tư nông nghiệp trên toàn quốc. Giai đoạn 2016-2020, Sở KH&CN hướng đến mục tiêu nâng lượng đơn đăng ký sáng chế của TP.HCM lên 400 đơn/năm, đồng thời nâng lượng bằng độc quyền được cấp cho các chủ thể TP.HCM từ 50 bằng năm 2015 lên 100 bằng vào năm 2020; thúc đẩy hoạt động đầu tư bằng bằng độc quyền sáng chế (li-xăng, góp vốn,…) trong nước và ra nước ngoài.
Ông Đào Minh Đức (Trưởng phòng Sở hữu trí tuệ, Sở KH&CN TP.HCM) cung cấp một số thông tin liên quan giải thưởng sáng chế TP.HCM lần 4 năm 2015-2016. Ảnh: LV. Quy trình xét giải của Giải thưởng Sáng chế năm 2015-2016 gồm 2 vòng là đánh giá khả năng áp dụng công nghiệp, tính mới và trình độ sáng tạo của sáng chế; đánh giá tiềm năng thương mại của sáng chế. Hội đồng đánh giá sáng chế gồm các chuyên gia công nghệ, chuyên gia sở hữu trí tuệ, khách hàng tiềm năng của sáng chế,… sẽ làm việc theo hướng thúc đẩy khả năng hình thành các giao dịch ngay tại buổi họp đánh giá đối với những sáng chế có tiềm năng thương mại cao.
Về nộp đơn đăng ký sáng chế, các hướng dẫn tại hội thảo cho rằng, việc soạn thảo đơn đăng ký có chất lượng cao là điều quan trọng vì nó xác lập các điều khoản rõ ràng để ràng buộc chủ sở hữu và những người khác. Hiện nay tình hình nộp đơn đăng ký sáng chế vẫn còn nhiều hạn chế, một trong những nguyên nhân là người đăng ký sáng chế chưa biết cách làm đơn sao cho chính xác, phù hợp với quy định của luật pháp. Về mặt lý thuyết, đơn đăng ký sáng chế sẽ bao gồm phần tình trạng kỹ thuật của sáng chế nêu các giải pháp kỹ thuật đã biết và nhược điểm của chúng mà trên cơ sở đó sáng chế được tạo ra; phần bản chất kỹ thuật của sáng chế đề cập đến nội dung của yêu cầu bảo hộ; phần mô tả chi tiết và hình vẽ minh họa yêu cầu bảo hộ thông qua việc bộc lộ đầy đủ bản chất kỹ thuật về sáng chế; yêu cầu bảo hộ xác định phạm vi bảo hộ độc quyền của sáng chế; bản tóm tắt sáng chế để trợ giúp người tra cứu sáng chế.
Ông Trần Giang Khuê (Văn phòng đại diện phía Nam Cục Sở hữu trí tuệ) lưu ý, khi có dự định đăng ký sáng chế, cần tránh bộc lộ trước khi nộp đơn (ví dụ đăng báo, báo cáo hội thảo, quảng cáo,…); không bán sản phẩm, thuyết trình, lấy ý kiến tư vấn trước khi nộp đơn. Để được cấp bằng độc quyền sáng chế, các giải pháp kỹ thuật đăng ký phải xác định không thuộc đối tượng loại trừ, bản mô tả phải bộc lộ đầy đủ thông tin về sáng chế và đáp ứng đầy đủ các quy định về cách thức trình bày, sáng chế yêu cầu bảo hộ phải đáp ứng các điều kiện bảo hộ về tính mới, trình độ sáng tạo, khả năng áp dụng công nghiệp. Ngoài ra, cần tra cứu thông tin (các trang web thông tin sáng chế) trước khi nghiên cứu và đăng ký sáng chế và nộp đơn sớm nhất có thể.
Thực tế, các tác giả có thể tiếp cận, tìm hiểu thông tin và nhờ tư vấn, hỗ trợ từ các đơn vị liên quan như Phòng Sở hữu trí tuệ (Sở KH&CN TP.HCM), VPĐD phía Nam Cục Sở hữu trí tuệ, Hội Sở hữu trí tuệ TP.HCM.
Lam Vân