Chỉ dẫn địa lý ở Việt Nam - động lực phát triển thương mại bền vững

Nằm trong bối cảnh Việt Nam vừa hoàn thiện hệ thống pháp lý liên quan đến chỉ dẫn địa lý- luật Sở hữu trí tuệ (SHTT) 2005, và sự tham gia thỏa thuận quốc tế về SHTT, đặc biệt khi nước ta có lợi thế về điều kiện tự nhiên, nhiều nông lâm thủy sản đặc biệt, tiểu thủ công nghiệp mang đậm nét văn hóa, dân tộc, việc xây dựng và phát triển chỉ dẫn địa lý trở thành một công cụ quan trọng được Chính phủ, Bộ, ngành và địa phương lựa chọn để bảo hộ nông sản.

Theo Cục SHTT – Bộ KH&CN, dự án Hỗ trợ phát triển chỉ dẫn địa lý ở Việt Nam sẽ được giao cho Liên danh Quốc tế triển khai bao gồm: Trung tâm Phát triển Nông thôn – Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển nông thôn (RUDEC); Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển hệ thống nông nghiệp - Viện Cây lương thực và Cây ăn quả (CASRAD); Trung tâm Hợp tác quốc tế nghiên cứu nông nghiệp vì sự phát triển, Cộng hòa Pháp (CIRAD).

 

Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Việt Thanh cho biết: Việt Nam đang bước vào thời kỳ phát triển mới, trên nền tảng và những kết quả tích cực đạt được của 30 năm đổi mới. Trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chính sách quan trọng nhằm tạo sự đột phá trong phát triển nông nghiệp, nông thôn, đặc biệt là Nghị quyết số 26-NQ/TW của Ban chấp hàng Trung ương Đảng khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và Quyết định số 899/QĐ – TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững... cùng với nhiều chính sách cụ thể của ngành nông nghiệp và ngành khoa học công nghiệp.

"Tuy nhiên, hiện nay chúng ta vẫn còn gặp nhiều khó khăn về thể chế chính sách và thực tiễn khai thác sản phẩm trong thương mại. Các mô hình quản lý chỉ dẫn địa lý còn gặp nhiều khó khăn, sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý tham gia vào thị trường còn chưa nhiều, chưa có các dấu hiệu nhận diện chỉ dẫn địa lý làm cơ sở để người tiêu dùng nhận biết trên thị trường. Do vậy, chúng ta cần có sự nhìn nhận và đánh giá nghiêm túc về vai trò và sự cần thiết của vấn đề bảo hộ chỉ dẫn địa lý. Bởi nó không những là công cụ để bảo vệ giá trị của sản phẩm mà còn là động lực cho quá trình phát triển thương mại bền vững" - Thứ trưởng Trần Việt Thanh nhấn mạnh.

Đại diện Cơ quan Phát triển Pháp, Ông Bruno Vindel – Phụ trách Quỹ Tăng cường năng lực thương mại cũng cho biết: "Việc hình thành tổ chức tăng cường chỉ dẫn địa lý ở Việt Nam xuất phát từ hai lí do, đó là chỉ dẫn địa lý là một công cụ mạnh bao hàm lĩnh vực quan trọng phát triển nông nghiệp, công nghiệp và đẩy mạnh phát triển doanh nghiệp và khu vực tư nhân.

Bên cạnh đó, ông Bruno Vindel cũng chỉ ra mục tiêu chính của việc phát triển chỉ dẫn địa lý ở Việt Nam là hỗ trợ quá trình phát triển trong thương mại và toàn cầu. Trong đó, hệ thống chỉ dẫn địa lý cần dựa vào hai trụ cột chính: phát triển kinh tế năng động của địa phương và chính sách pháp lý hỗ trợ của cấp Quốc gia. “Hệ thống chỉ dẫn địa lý không thể phát triển được nếu không có khuôn khổ pháp lý hiệu quả. Các chính sách ở cấp Trung ương cần được kiểm soát một cách chặt chẽ.” Ông Bruno Vindel khẳng định.

Tính đến thời điểm này, dự án Hỗ trợ phát triển chỉ dẫn địa lý đã được xây dựng trong một thời gian khá dài, được chuẩn bị kỹ lưỡng qua nhiều đợt tham vấn giữa các bên, cả về nội dung, phương pháp và cách thức triển khai. Dự án đã được Chính phủ Việt Nam phê duyệt và Cơ quan Phát triển Pháp đồng ý để tiến hành đợt giải ngân đầu tiên. Trong đó, hai tỉnh Quảng Trị và Bình Phước sẽ là hai địa phương thí điểm dự án này. Do hai địa phương này có những sản phẩm chủ lực trong xuất khẩu như sản phẩm điều, tiêu,..

Để dự án phát triển thành công, Thứ trưởng Trần Việt Thanh đề xuất một số đề nghị, hy vọng trong 3 năm tới, dự án sẽ đạt được mục tiêu đề ra, góp phần thay đổi và thúc đẩy sự phát triển chỉ dẫn địa lý ở Việt Nam, cả về thể chế, chính sách và thực tiễn.

Theo đó, đề nghị Cơ quan Phát triển Pháp và Cơ quan Kinh tế - Đại sứ Pháp sẽ tiếp tục tạo điều kiện, hỗ trợ Ban quản lý dự án và các thành viên Liên danh tổ chức triển khai hiệu quả dự án; thứ hai là mong các Bộ, ngành tạo điều kiện, phối hợp với Bộ KH&CN trong triển khai dự án, đặc biệt là hoạt động xây dựng cơ chế, thể chế mới trong phát triển chỉ dẫn địa lý của Việt Nam.

Thứ trưởng cũng đề nghị sự cam kết ủng hộ, phối hợp, hỗ trợ và hợp tác của 2 tỉnh là Bình Phước và Quảng Trị trong quá trình triển khai dự án và cuối cùng là đề nghị các thành viên Liên danh, các chuyên gia tập trung nguồn lực, đặc biệt về nhân sự, thời gian để triển khai dự án, dành sự ưu tiên cao nhất cho dự án nhằm đáp ứng được về tiến độ và kết quả dự án.