Xây dựng quy trình vận hành hệ thống liên hồ chứa Hoà Bình, Thác Bà, Tuyên Quang phục vụ cấp nước trong mùa cạn cho hạ du lưu vưc sông Hồng – Thái Bình

Đề tài do các tác giả Tô Trung Nghĩa và Lê Hùng Nam (Viện Quy hoạch Thuỷ lợi) thực hiện nghiên cứu xây dựng quy trình vận hành hệ thống liên hồ chứa lớn điều tiết nước trong mùa cạn cho vùng hạ du lưu vực sông Hồng – Thái Bình.

Đề tài tiến hành tính toán nhu cầu nước của vùng hạ du cho nông nghiệp, công nghiệp, sinh hoạt giao thông thuỷ, môi trường; xác định ràng buộc về nhu cầu nước từ thượng nguồn đáp ứng cho hạ du; xây dựng quy trình vận hành hệ thống trên cơ sở tính toán tối ưu phối hợp vận hành hệ thống liên hồ Hoà Bình, Thác Bà, Tuyên Quang; ứng dụng mô hình toán mô phỏng kết hợp phương pháp tối ưu hoá, mô hình CROPWAT, mô hình toán thuỷ động lực học 1 chiều MIKE… để giải bài toán vận hành hệ thống, tính nhu cầu nước cho vụ đông xuân, tính thử dần các trường hợp điều tiết cấp nước từ thượng nguồn. Theo đó, quy trình vận hành được tính toán tối ưu theo 2 cách: xác định quy trình vận hành theo các quan hệ toán học chặt chẽ (quyết định vận hành tại từng thời điểm trong mùa cạn được xác định thông qua các quan hệ toán học với số liệu đầu vào là điều kiện của hệ thống ở hiện trạng và trong quá khứ); xác định quy trình vận hành theo phương pháp thả lỏng, khuyến cáo về quy trình theo diễn biến thời gian trong mùa cạn (cho phép cơ quan quản lý hệ thống có thể linh hoạt đưa ra các quyết định vận hành linh hoạt đối phó với các diễn biến bất thường có thể của chế độ khí tượng thuỷ văn trên hệ thống).
Như vậy, bài toán cấp nước mùa cạn cho vùng hạ du lưu vực sông Hồng – Thái Bình đã được tiến hành nghiên cứu bằng cách kếp hợp phương pháp mô hình toán mô phỏng và mô hình toán tối ưu để xây dựng quy trình vận hành hệ thống liên hồ chứa đa mục tiêu Hoà Bình, Thác Bà, Tuyên Quang. Đây là nghiên cứu lần đầu được tiến hành ở Việt Nam và cũng là vấn đề lớn đang được tập trung nghiên cứu trên thế giới. Đề tài này cũng đã ứng dụng thành công mô hình toán thuỷ động lực học MIKE 11 và mô hình tối ưu phi tuyến phân bổ nguồn nước kết hợp phát điện sử dụng công nghệ tối ưu GAMS cho lưu vực sông Hồng – Thái Bình.
Từ đó đề tài đề xuất quy trình vận hành hồ chứa bậc thang sông Đà, sông Lô điều tiết nước trong mùa cạn cho hạ du sông Hồng – Thái Bình phục vụ cho công tác vận hành điều tiết hệ thống ba hồ chứa Hoà Bình, Thác Bà, Tuyên Quang đảm bảo cấp đủ nước cho hạ du trong mùa cạn.