Phát triển sử dụng gạch không nung là mục tiêu đã và đang được các doanh nghiệp và những nhà hoạch định chính sách hướng tới vì tận dụng nhiều loại nguyên liệu khác nhau, dùng ngay sau khi ép khung mà không cần qua nhiệt, giúp cải thiện môi trường.
Gạch là loại vật liệu không thể thiếu trong ngành xây dựng. Ước tính mỗi năm, nước ta tiêu dùng khoảng 20 đến 22 tỷ viên gạch, chủ yếu là gạch đất sét nung. Đến 2020, nhu cầu sử dụng ước khoảng 42 tỷ viên gạch. Công nghệ sản xuất gạch nung gây ô nhiễm môi trường rất lớn. Ngày 11/8/2001, Thủ tướng chính phủ đã phê duyệt quy hoạch tổng thể ngành vật liệu xây dựng phải phát triển gạch không nung thay thế gạch đất nung, mục tiêu đến năm 2020 sẽ xóa bỏ hoàn toàn gạch đất nung thủ công.
Thống kê của Vụ Vật liệu Xây dựng, năm 2011, sản lượng gạch sét nung của cả nước ước đạt 20,9 tỷ viên, gạch sản xuất bằng lò thủ công chiếm tỷ lệ lớn, khoảng 35-40%. Để sản xuất ra 1 tỷ viên gạch đất sét nung đúng tiêu chuẩn cần sử dụng 150 ngàn tấn than, phát thải 0,57 triệu tấn khí CO2 ra môi trường và tiêu tốn khoảng 1,5 triệu m3 đất sét.
Nhiều năm qua, trên thế giới đã áp dụng thành công nhiều công nghệ sản xuất vật liệu xây dựng không nung, nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường trong sản xuất, làm chậm quá trình khai thác đất sét để giảm ảnh hưởng đến diện tích đất canh tác nông nghiệp.
Trước xu thế đó, Công ty Cổ phần Chế tạo máy và Sản xuất Vật liệu mới Trung Hậu (TP.HCM) đã đầu tư nghiên cứu công nghệ và chế tạo thiết bị phù hợp với điều kiện của Việt Nam, nhằm hỗ trợ chuyển đổi công nghệ cho các lò gạch nung thủ công, góp phần cải thiện môi trường. Qua sáu năm tìm tòi nghiên cứu, trải qua không ít khó khăn, Trung Hậu đã thành công và cho ra đời nhiều công nghệ và thiết bị sản xuất gạch xây không nung, trong đó “Dây chuyền và thiết bị sản xuất gạch ống không nung - polyme” ra đời cuối năm 2011 được xem là phù hợp với tình hình của Việt Nam hiện nay.
Công nghệ xanh, thân thiện môi trường
Gạch ống không nung - polyme hình thành bằng quá trình khoáng hóa trong một hệ khép kín tạo nên một hệ polyme khoáng tổng hợp. Nguồn nguyên liệu sản xuất gạch ống không nung - polyme khá phong phú như: mạt đá, cát, xỉ than, phế thải xây dựng... chiếm đến 80% trong phối liệu, và khoáng sét (đất đồi, đất tạp...), cùng chất kết dính là xi măng và phụ gia. Do đó giá thành sản phẩm tương đương hoặc rẻ hơn rất nhiều so với gạch đất sét nung.
Đặc trưng của công nghệ này là trên cùng dây chuyền, có thể sản xuất gạch từ các nguyên liệu khác nhau; nguyên liệu sử dụng đa số là chất thải; không phát thải khí CO2, thân thiện môi trường.
Gạch được ép với áp lực khá cao trong khuôn đặc chủng làm cho viên gạch được bê tông hóa ngay khi ra khỏi khuôn ép, đạt chuẩn với các đặc tính kỹ thuật như sau: độ hút nước 8-10%, cường độ nén: 5-10 MPa, cường độ uốn 2,5 MPa. Viên gạch từ lúc ép ra khỏi khuôn đến lúc sử dụng gần như không bị biến dạng, sản phẩm rất vuông thành sắc cạnh và đều đặn nhau, trong vòng 5 đến 7 ngày có thể đưa vào xây dựng. Quy trình công nghệ để sản xuất khá đơn giản, toàn bộ dây chuyền chỉ cần 4 công nhân.
Trong thi công xây dựng, sử dụng gạch không nung - polyme hoàn toàn giống như gạch nung đang được sử dụng phổ biến hiện nay. Ngoài ra để tiết kiệm vữa xây, có thể dùng phương pháp dán gạch bằng xi măng thông thường pha loãng (khoảng 2,5 đến 3 kg xi măng trên 1 m2 tường xây). Thời gian dán gạch nhanh hơn gấp 3-4 lần so với phương pháp xây truyền thống. Đặc biệt là có thể đi đường điện, đường nước bên trong mà không phải đục tường, đây là ưu điểm vượt trội của gạch ống không nung - polyme mà gạch sét nung không thể có.
Phát triển ứng dụng công nghệ nhờ vào chính sách
Sản phẩm gạch ống không nung – polyme nhờ ưu thế nguồn nguyên liệu phong phú, tại chỗ, tận dụng tối đa nguyên liệu phế thải nên chi phí sản xuất thấp, giá thành không quá 450 đ/viên. Đây là lợi thế cạnh tranh giúp gạch ống không nung - polyme có thể thâm nhập thị trường và thay thế gạch đất sét nung một cách nhanh chóng.
Chi phí đầu tư cho một dây chuyển sản xuất không cao. Với dây chuyền năng suất 3.000 viên gạch/ngày, giá trị đầu tư chỉ 500 triệu đồng và cần mặt bằng 200 m2. Ngoài ra, trong quá trình chuyển đổi công nghệ, nhà đầu tư có thể dùng lại nhà xưởng của lò gạch đất sét nung nên chi phí tái đầu tư khá thấp.
Việc cho ra đời công nghệ và thiết bị sản xuất gạch ống không nung - polyme của Công ty Trung Hậu thể hiện sự tích cực hưởng ứng của doanh nghiệp đối với chủ trương của Nhà nước trong phát triển vật liệu xây không nung. Ông Đỗ Phi Hùng, Giám đốc Sở Xây dựng TP. HCM cho biết, thời gian qua, Sở Xây dựng đã đề ra nhiều giải pháp nhằm thực hiện chủ trương của Chính phủ, UBND Thành phố trong việc chấm dứt hoạt động các cơ sở sản xuất gạch đất sét nung bằng lò thủ công trên địa bàn Thành phố. Đặc biệt khuyến khích các cá nhân, đơn vị tìm tòi, giới thiệu những giải pháp công nghệ mới, và phương án của Công ty Trung Hậu đưa ra là đáng được chú ý vì tính khả thi cao, phù hợp với điều kiện thực tiễn.
Điểm đáng chú ý là khi đầu tư dây chuyền thiết bị sản xuất gạch ống không nung - polyme. Nhà đầu tư được hưởng nhiều ưu đãi của Chính phủ như:
- Được vay đầu tư dự án sản xuất gạch ống không nung – polyme từ Ngân hàng Phát triển Việt Nam với lãi suất ưu đãi và thế chấp bằng chính thiết bị dự định mua.
- Được ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, cụ thể: miễn thuế 4 năm đầu, giảm 50% trong 9 năm tiếp theo. Được công nhận là sản phẩm mới, sản phẩm KH&CN, do đó thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp chỉ 10% và được miễn tiền thuê đất hoặc miễn tiền sử dụng đất khi được thuê hoặc giao đất… Được vay vốn ở Quỹ bảo vệ môi trường Việt Nam và có thể bán chứng chỉ giảm khí thải nhà kính.
Bộ Xây dựng cũng đã có văn bản xác nhận sản phẩm gạch ống không nung - polyme được sản xuất theo công nghệ của Công ty Trung Hậu là sản phẩm mới, là kết quả nghiên cứu KH&CN thực hiện theo Quyết định số 567/QĐ-TTg, ngày 28/4/2010 của Thủ tướng chính phủ phê duyệt Chương trình phát triển vật liệu xây không nung đến năm 2020. Như vậy đây là sản phẩm KH&CN và sẽ được hưởng các chính sách ưu đãi theo quy định.
Chi phí đầu tư hợp lý cùng những chính sách hỗ trợ của Nhà nước, đến thời điểm này đã có trên 20 doanh nghiệp, cá nhân trên địa bàn TP. HCM và các tỉnh lân cận đã đầu tư dây chuyền sản xuất gạch ống không nung - polyme của Công ty Trung Hậu. Trong đó có Công ty Thiên Việt (Lâm Đồng) đã lắp đặt hoàn chỉnh và đưa vào sản xuất dây chuyền 10 triệu viên/năm với nguyên liệu chính là xỉ than nhiệt điện, bước đầu đã mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Song Minh, STINFO Số 12/2012
Xem thêm: