Nếu hệ thống quản lý năng lượng (ISO 50001) được xây dựng để giám sát toàn diện, giúp doanh nghiệp có thể hoạt động hiệu quả với chi phí năng lượng thấp nhất thì hệ thống quản lý năng lượng tòa nhà (BEMS - Building Energy Management System) là một công cụ đắc lực giúp tòa nhà tiết kiệm năng lượng. Chỉ tính riêng việc áp dụng BEMS, các tòa nhà, khách sạn, cao ốc, nhà máy… có thể tiết kiệm được 10-15% tổng năng lượng tiêu thụ.
Ông Huỳnh Quốc Huy giới thiệu về một dự án tiết kiệm năng lượng
mà Trung tâm Tiết kiệm Năng Lượng TP.HCM đang thực hiện. Ảnh: LV.
Theo ông Huỳnh Kim Tước - Giám đốc Trung tâm Tiết kiệm Năng lượng Tp.HCM (ECC-HCMC), tỷ lệ sử dụng năng lượng trong các tòa nhà chiếm từ 35 đến 40% tổng năng lượng tiêu dùng và trong những năm tới, con số này còn tăng cao hơn nữa.
Theo một nghiên cứu mới đây của TS. Đinh Xuân Thắng (Viện Môi trường và Tài nguyên Tp.HCM), nếu như tất cả khách sạn tại Tp. HCM đều thực hiện tốt các giải pháp về tiết kiệm năng lượng (TKNL) thì có thể tiết kiệm từ 20 đến 30% tổng chi phí năng lượng của khách sạn và sẽ tiết kiệm được cho Tp.HCM gần 91 triệu kWh điện/năm, tương đương hơn 145 tỷ đồng/năm, giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính khoảng 143.369 tấn CO2/năm. Như vậy, tiềm năng TKNL tại các tòa nhà hiện nay tương đối lớn, và sử dụng hiệu quả và TKNL ở các tòa nhà, khách sạn đang là vấn đề cấp thiết nhằm giảm thiểu chi phí, mang lại lợi ích kinh tế, tăng khả năng cạnh tranh và thân thiện với môi trường.
Ông Huỳnh Quốc Huy (Trưởng phòng Năng lượng mới - ECC-HCMC) cho biết, trong một tòa nhà, các thành phần sử dụng năng lượng bao gồm hệ thống điều hòa không khí, hệ thống chiếu sáng, hệ thống thiết bị văn phòng, hệ thống thang máy và các thiết bị phụ trợ khác như bơm nước, thông gió... Để quản lý, vận hành các hệ thống như thế trong một tòa nhà lớn có khi phải cần đến hàng trăm nhân viên. Tuy nhiên, cách vận hành này không đảm bảo tối ưu trong việc TKNL bởi người tắt mở các hệ thống thiết bị năng lượng có thể quên hoặc chưa có ý thức tự giác và nhiều lý do khác. Hệ thống BEMS với tính năng tự động điều khiển, vận hành, theo dõi giám sát toàn bộ hoạt động tiêu thụ năng lượng trong tòa nhà cho phép nâng cao hiệu suất và tối ưu hóa sử dụng năng lượng của tòa nhà.
BEMS gồm 2 phần chính: phần lõi gồm các hệ thống giám sát, phần các thiết bị kết nối (kết nối với các hệ thống sử dụng năng lượng trong tòa nhà như máy lạnh, quạt hút, bơm, chiếu sáng…) và đưa tín hiệu về trung tâm. Ví dụ: tòa nhà có 20 tầng, khi áp dụng BEMS sẽ có một phòng trung tâm vận hành tự động các thiết bị tiêu thụ năng lượng trong tòa nhà. Tất cả tín hiệu của 20 tầng sẽ kết nối về phòng trung tâm, muốn chuẩn bị phòng họp ở tầng 20, phòng trung tâm sẽ điều khiển các thiết bị năng lượng phục vụ cho cuộc họp sau đó sẽ tự động tắt các thiết bị giúp kiểm soát các mức tiêu thụ năng lượng của tòa nhà, thay thế nhân công vận hành, tránh trường hợp quên tắt điện, máy lạnh hay quạt sau khi họp xong mà con người hay gặp phải.
BEMS tự động giám sát theo dõi cụ thể và trích xuất báo cáo hàng tháng về tình hình tiêu thụ năng lượng của các thiết bị trong tòa nhà, giúp xác định được chính xác nguyên nhân tiêu tốn năng lượng từ đó tìm cách khắc phục.
ECC-HCMC với sự hợp tác hỗ trợ chặt chẽ từ phía các công ty hàng đầu Nhật Bản trong lĩnh vực TKNL như Hybia, Veglia… đang triển khai hệ thống này cho các tòa nhà, khách sạn lớn tại Tp.HCM. Tại khách sạn Legend Tp.HCM, sau khi lắp BEMS, kết quả theo dõi, giám sát cho thấy, việc quản lý hệ thống tiêu thụ năng lượng dễ dàng hơn, giúp tiết kiệm 10 đến 15% tổng mức năng lượng tiêu thụ.
Ưu điểm nổi bật của BEMS là rất linh hoạt nên có thể ứng dụng ở nhiều quy mô khác nhau tùy theo nhu cầu cụ thể của từng doanh nghiệp. Doanh nghiệp có thể đầu tư một hệ thống giám sát đơn giản có giá vài trăm triệu đến một hệ thống tích hợp nhiều tính năng giám sát ở quy mô lớn với giá vài tỷ đồng. Với tòa nhà, khách sạn thì thường là quản lý giám sát, phân tích hoạt động tiêu thụ năng lượng của các hệ thống lạnh, nhiệt, thông gió, chiếu sáng…
Ông Huy cho biết thêm, hiện nay, Tp.HCM có khoảng 6 triệu m2 các tòa nhà mới mỗi năm. Cùng với các chương trình, định hướng chính sách nhà nước về TKNL, Luật Xây dựng mới cũng quy định các tòa nhà xây dựng mới phải triển khai áp dụng hệ thống quản lý năng lượng, trong đó có ứng dụng BEMS. Đây là điều kiện thuận lợi để việc triển khai TKNL triệt để hơn. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất vẫn là vấn đề tài chính và nhận thức của các doanh nghiệp về TKNL.
Song, với kinh nghiệm nhiều năm về kiểm toán năng lượng cùng sự hỗ trợ của đội ngũ chuyên gia, ECC-HCMC vẫn luôn đồng hành với các doanh nghiệp trong bối cảnh áp lực chi phí năng lượng ngày càng tăng. Mỗi năm, ECC-HCMC đều tiến hành khảo sát tư vấn cho hàng trăm doanh nghiệp về các giải pháp TKNL. Để triển khai BEMS hoặc các giải pháp TKNL khác nhau, ECC-HCMC sẽ tiến hành kiểm toán năng lượng, nhận diện chính xác tiềm năng TKNL và đưa ra các giải pháp cụ thể phù hợp. Năm 2012, ECC-HCMC đã tư vấn triển khai thành công hệ thống quản lý năng lượng ISO 50001 cho hơn 20 đơn vị. Về BEMS, dự kiến đến hết năm 2012, ECC-HCMC sẽ xúc tiến triển khai cho 4-5 khách sạn lớn nữa tại Tp.HCM. Song song với cuộc thi Tòa nhà hiệu quả năng lượng, sắp tới, ECC-HCMC sẽ tổ chức các hội thảo chuyên đề tại Tp.HCM, Vũng Tàu, Bình Dương, Phan Thiết… để triển khai rộng rãi BEMS.
Lam Vân, STINFO Số 9/2012.
