Lẽ thường, nhiều người nghĩ sáng chế đều xuất phát từ các chuyên gia được đào tạo bài bản. Điều này không sai nhưng không hẳn đúng hoàn toàn. Một luật sư đã đăng ký độc quyền đến 8 sáng chế trong các lĩnh vực không liên quan gì đến luật sẽ làm chúng ta có cái nhìn khác về sự sáng tạo trong cuộc sống. Đó là câu chuyện của luật sư Nguyễn Trọng Hào (Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng Ngôi nhà nhỏ, TP.HCM). Quá trình học tập và công việc ban đầu của anh không mấy liên quan đến kỹ thuật. Buổi đầu lập nghiệp của chàng trai trẻ gắn với công việc kinh doanh hóa chất. Bài học ban đầu quan trọng để làm ăn từ những người Hoa là chữ tín. Và anh đã thành công khi lấy chữ tín làm đầu trong việc xây dựng các công ty của mình. Hiện anh là giám đốc của 5 công ty thuộc các lĩnh vực hóa chất, xây dựng, môi trường, luật, sở hữu trí tuệ, gồm: Doanh nghiệp tư nhân Sản xuất xây dựng thương mại Thiên Ân, Công ty TNHH Xây dựng Ngôi nhà nhỏ, Công ty TNHH Công nghệ bảo vệ môi trường Xanh, Công ty Luật TNHH Nhân Bản, Công ty TNHH đầu tư và phát triển Trí Tuệ. Đó là chuyện làm ăn.
Câu chuyện đề cập ở đây là sức sáng tạo của một doanh nhân. Những ý tưởng sáng tạo của luật sư - giám đốc Nguyễn Trọng Hào nảy sinh từ những bất hợp lý, những điều chưa hoàn thiện cần khắc phục trong công việc. Kết quả là nhiều sáng chế được tạo ra và công nhận.
Đó là, sáng chế trong xây dựng, sáng chế tổ hợp tấm lợp then cài và phương pháp lợp mái sử dụng tổ hợp tấm lợp then cài đã đưa ra cách khắc phục hạn chế của phương pháp lợp tôn truyền thống trong các công trình xây dựng.
Phương pháp lợp mái bằng tôn truyền thống là bắn ốc vít trực tiếp xuyên qua tôn xuống thanh xà gồ. Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này chính là tôn bị xuyên thủng nên dễ bị lỗ hổng và dột tại vị trí bắt vít. Cả tôn và vít tại chỗ có lỗ thủng sẽ dễ bị rỉ sét, hư hỏng khi gặp mưa, nắng, gây hiện tượng thấm dột. Ngoài ra phương pháp thi công cũng không thuận tiện khi phải tiến hành ngoài trời (có thể gặp mưa, nắng) hoặc phải cần đến thiết bị chuyên dụng. Sáng chế của anh Hào đưa ra cách khắc phục nhược điểm này: lợp mái bằng cách sử dụng then cài. Sóng tôn được thiết kế thích hợp, trong đó một đầu của then cài được cài vào sóng tôn, đầu kia được gắn vào thanh xà gồ bên dưới. Ưu điểm của giải pháp này là ngăn ngừa hiện tượng dột, hạn chế rỉ sét; không cần dùng vít mà vẫn lợp được tôn; dễ thi công. Sáng chế này đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp bằng độc quyền số 712 năm 2008.
Một sáng chế khác của anh Hào cũng đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp bằng độc quyền số 6494 năm 2008, đó là thiết bị đóng cửa tự động. Từ sự quan sát và mong muốn khắc phục các hạn chế của cơ cấu đóng cửa tự động hiện tại như: không vững; tốn không gian lắp đặt; khó lắp đặt và điều chỉnh; cửa không tự đứng được ở những góc độ mong muốn; tốc độ đóng cửa không hợp lý… Thiết bị đóng cửa tự động được anh Hào sáng tạo đặc biệt thích hợp với các văn phòng làm việc, các chung cư cao tầng (do bị gió làm dập cửa)… Hiện thiết bị đã được sản xuất và tiêu thụ tốt trên thị trường.
Một sáng chế khác lại thuộc về cơ khí: tổ hợp máy cán sóng tôn trục ngang và tôn lợp theo phương ngang thay vì dọc như hiện nay, nhằm khắc phục công đoạn đau đầu nhất của xây dựng là hiện tượng dột nơi giáp mí hai tấm tôn và lỗ bắn vít. Sáng chế này có nhiều ưu điểm: máy cán sóng tôn có kết cấu đơn giản, kích thước gọn nhẹ, dễ chế tạo và lắp đặt, có thể di chuyển đến công trình để cán tôn tại chỗ…
Một sáng chế độc đáo khác có thể kể đến là phanh tay ô tô một chiều. Loại phanh này khi sử dụng giúp ô tô được phanh lại một chiều theo ý muốn, chiều còn lại vẫn có thể di chuyển. Anh Hào cho biết, ý tưởng này xuất phát từ một lần lái xe về Củ Chi, anh nhận thấy khi sử dụng phanh tay thì làm cho xe ô tô bị chết cả hai chiều không tiến hoặc lùi được. Phanh tay ô tô một chiều sẽ khắc phục được tình trạng này. Khi xe tiến lên dốc chỉ cần kéo phanh tay cho phanh làm việc theo chế độ “chỉ tiến”, hoặc khi xe lùi lên dốc thì sẽ kéo phanh tay theo chế độ “chỉ lùi”. Điều này làm cho việc lái xe trở nên nhẹ nhàng hơn và tránh được những phiền phức có thể xảy ra…
Nhưng có lẽ, điều anh trăn trở và tâm đắc nhất chính là chiếc máy trét bột. Lâu nay khi muốn sơn các công trình, người ta thường dùng bột trét để phủ lên bề mặt cần sơn. Bất hợp lý cần phải khắc phục mà Nguyễn Trọng Hào trăn trở ở đây là: khâu làm nhẵn bề mặt bột trét gây tốn kém giấy nhám, lãng phí bột (do thất thoát trong quá trình chà nhám); bụi gây ô nhiễm môi trường, gây hại sức khỏe cho công nhân và những người xung quanh; tốn nhiều thời gian. Do vậy, anh sáng tạo ra loại máy có thể trét bột chỉ một lần, tạo được bề mặt sau khi trét láng mịn, không tốn nhiều bột (giảm 30-50% lượng dùng trước đây), không tốn giấy nhám, giảm lượng lao động, giảm 80-90% thời gian thi công và đặc biệt không gây ô nhiễm môi trường...
Ngoài những sáng chế kể trên, anh còn có các sáng chế khác như: chốt cửa đa điểm, bút chì không chuốt, nước đá không chảy…
Cứ thế, các sáng chế khác lần lượt ra đời. Mẹ anh có lần bảo: “làm biếng mà nói suy nghĩ sáng tạo đủ thứ, chỉ thích máy móc làm thay người”. Có lẽ chính cái sự “làm biếng” ấy đã giúp anh trở thành tác giả của những sáng chế hết sức thiết thực, hữu ích. Óc sáng tạo khiến anh không ngừng tìm cách hoàn thiện những bất hợp lý trong quá trình làm. Phong thái điềm đạm, suy nghĩ nhẹ nhàng, mọi thứ với anh cũng có vẻ nhẹ nhàng như những điều anh đúc kết. Đó là, cuộc sống luôn có những cái chưa hoàn hảo và sẽ không bao giờ hoàn hảo nên chúng ta luôn có nhiều việc để làm. Một trong những việc đó là phát hiện nguyên nhân của sự bất hợp lý và tìm cách khắc phục bằng những ý tưởng, giải pháp hữu ích, sáng chế. Vì vậy, sáng chế không phải là những gì quá khó khăn, xa vời mà chính là quá trình hoàn thiện cuộc sống quanh mình. Ấn tượng về một doanh nhân - nhà sáng chế lại đến từ chính những điều nhẹ nhàng như vậy.