Nguồn thải từ nhiệt điện than gồm có khí thải lò hơi, nước thải công nghiệp, sinh hoạt và nước làm mát và chất thải rắn thông thường (bao gồm tro, xỉ)... Theo ông Nguyễn Tân Bình - Trưởng ban Khoa học công nghệ - Môi trường (Tập đoàn Điện lực Việt Nam), hiện nay các nhà máy nhiệt điện than của EVN đang sử dụng công nghệ hiện đại không thua kém các nhà máy trong khu vực và trên thế giới, hoàn toàn đáp ứng tốt các yêu cầu về môi trường. Các kết quả đo đạc, phân tích cho thấy, phát thải của các nhà máy thấp hơn nhiều lần so với quy chuẩn môi trường quy định.
Khi nhiệt điện than vẫn là nguồn điện chưa thể thay thế, để kiểm soát các nguồn thải của nhà máy nhiệt điện, Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản pháp luật quy định cụ thể về vấn đề này và nhận được sự hưởng ứng cũng như hợp tác tốt từ các nhà máy, đặc biệt trong việc thực hiện quan trắc liên tục khí thải tại cửa xả và truyền số liệu về Sở Tài nguyên Môi trường để giám sát chất lượng nước làm mát.
Vấn đề tận dụng nguồn tro, xỉ than rất lớn từ các nhà máy nhiệt điện cũng rất được các cơ quan quản lý nhà nước quan tâm, từ việc thu gom, vận chuyển đến tái sử dụng cũng được đặc biệt chú trọng. Trước khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, nhà máy hóa chất, phân bón làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong các công trình xây dựng (theo Quyết định số 452/QĐ-TTg ngày 12/4/2017), nhiều tiêu chuẩn quốc gia đã được ban hành, có thể kể đến như: TCVN 6882:2001 phụ gia khoáng cho xi măng, áp dụng cho tro bay và tro đáy; TCVN 8825:2011 phụ gia khoáng cho bê tông đầm lăn, áp dụng cho tro bay, tro đáy; TCVN 7570: 2006 cốt liệu cho bê tông và vữa, áp dụng cho tro đáy; TCVN 4315:2007 xỉ hạt lò cao dùng để sản xuất xi măng; TCVN 11586:2016 xỉ hạt lò cao nghiền mịn cho bê tông và vữa xây dựng; TCVN 10302:2014 phụ gia hoạt tính tro bay dùng cho bê tông, vữa xây và xi măng. Kể từ khi Quyết định số 452/QĐ-TTg được ban hành, nhiều tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc gia và chỉ dẫn kỹ thuật cũng đã được triển khai vào thực tiễn như: TCVN 11833:2017 thạch cao phốt pho làm phụ gia cho sản xuất xi măng; QCVN 16:2017/BXD quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về sản phẩm hàng hóa vật liệu xây dựng; Quyết định số 430/QĐ-BXD ngày 16/5/2017 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng về chỉ dẫn kỹ thuật “Xỉ gang và xỉ thép sử dụng làm vật liệu xây dựng”...
Liên quan đến việc khai thác, sử dụng tro, xỉ than từ các nhà máy nhiêt điện làm vật liệu xây dựng, các nhà khoa học trong nước cũng có nhiều đóng góp, qua các báo cáo nghiên cứu như: "Đánh giá tổng hợp về đặc tính và khả năng sử dụng tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện đốt than ở Việt Nam" của tác giả Trương Duy Nghĩa; "Đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao của nhà máy nhiệt điện" của các tác giả/Đào Danh Tùng và Hoàng Hữu Tân; "Những định hướng nghiên cứu sử dụng tro xỉ các nhà máy nhiệt điện chạy than trong xây dựng đường ở Việt Nam" của tác giả Bùi Tuấn Anh; "Ứng dụng tro xỉ từ nhà máy nhiệt điện làm vật liệu cho công trình giao thông" của các tác giả Nguyễn Thanh Sang, Nguyễn Châu Lân và Đặng Công Hưởng; "Nghiên cứu sử dụng phụ phẩm nhà máy nhiệt điện Vũng Áng I làm vật liệu xây dựng đường giao thông nông thôn" của tác giả Nguyễn Thị Thu Ngà ...Tro, xỉ than các nhà máy điện cũng còn được ứng dụng làm vật liện xây dựng khác như gạch, bê-tông, theo nghiên cứu "Bê tông nhẹ cốt liệu rỗng từ tro xỉ nhà máy nhiệt điện" của tác giả Lê Hữu Đỗ; "Nghiên cứu ảnh hưởng của điều kiện bảo dưỡng đến cường độ của bê tông hạt nhỏ sử dụng tro xỉ nhiệt điện" của tác giả Trương Văn Quyết,...
Không chỉ dừng lại ở các báo cáo kết quả đề tài nghiên cứu, nhiều nội dung khai thác sử dụng tro xỉ làm vật liệu xây dựng còn được các nhà nghiên cứu trong nước đăng ký bảo hộ sáng chế, ví dụ như: "Gạch xi măng cốt liệu" (số bằng 2-0001743, với cốt liệu chiếm 74-95% khối lượng, từ cát, mạt đá, tro bay, tro xỉ,,...) của Công ty CP Chế tạo máy và sản xuất vật liệu mới Trung Hậu; "Phương pháp sản xuất khối bê tông lấn biển" (số bằng 2-0001519, với hỗn hợp tro bay và xỉ than chiếm 15-95% khối lượng) của Công ty TNHH Sản xuất Trung Hậu; "Bê tông xi măng tro bay" (số bằng 2-0000036, sử dụng tỷ lệ 30% tro bay cho cấp phối bê tông xi măng thường) của tác giả Vũ Lưu,...
Với các nhu cầu đầu tư ở quy mô công nghiệp, có thể liên hệ với Sàn Giao dịch công nghệ TP.HCM - Techmart Daily (79 Trương Định, Quận 1, TP.HCM, điện thoại 028.3825.0602) để tiếp cận "Công nghệ xử lý tro, xỉ", cho phép xây dựng nhà máy xử lý tro – xỉ trong nhà máy nhiệt điện chạy than với công suất 100-120 tấn/giờ (hoặc 300 tấn/giờ, tùy theo yêu cầu) đang sẵn sàng chuyển giao cho người sử dụng.
Để đảm bảo an ninh năng lượng và phù hợp với điều kiện thực tế, Việt Nam vẫn phải phát triển nguồn điện than với công nghệ hiện đại. Việc khai thác và sử dụng hợp lý nguồn chất thải từ nhiệt điện, đặc biệt là tro xỉ, sẽ góp phần đảm bảo hài hòa lợi ích kinh tế và môi trường cho doanh nghiệp và cộng đồng.