Ngày 11/6/2014, Bộ KH&CN đã ban hành Thông tư số 14/2014/TT-BKHCN quy định về việc thu thập, đăng ký, lưu giữ và công bố thông tin về nhiệm vụ KH&CN, đây là một văn bản quan trọng, có liên quan đến tất cả các tổ chức, cá nhân có hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ. Việc triển khai thông tư này tại TP. HCM được giao cho Sở KH&CN chủ trì thực hiện.
Thông tin về các nhiệm vụ KH&CN là một trong những cơ sở, thước đo đánh giá kết quả, chất lượng và hiệu quả của hoạt động KH&CN, góp phần hỗ trợ thiết thực cho công tác quản lý KH&CN, có vai trò rất quan trọng trong sự phát triển KH&CN. Công tác thể chế hóa việc thông tin về các nhiệm vụ KH&CN tại Việt Nam đã được triển khai từ những năm 1980 của thế kỷ 20, với Quyết định số 271-QĐ của Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước (nay là Bộ KH&CN), trong đó quy định về việc đăng ký nhà nước các đề tài nghiên cứu khoa học kỹ thuật của các ngành, các cấp và nộp báo cáo kết quả nghiên cứu.
Để việc thu thập, lưu giữ và đặc biệt là chia sẻ thông tin phục vụ công tác nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ (NCKH&PTCN) đáp ứng với sự gia tăng không ngừng của thông tin về các nhiệm vụ KH&CN theo đà phát triển của khoa học, ngày 13/3/2007 Bộ KH&CN đã có Quyết định số 03/2007/QĐ-BKHCN ban hành Quy chế đăng ký, lưu giữ và sử dụng kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN. Quyết định này, cùng với các thông tư sửa đổi, bổ sung (Thông tư số 04/2011/TT-BKHCN ngày 20/4/2011 và Thông tư số 13/2012/TT-BKHCN ngày 26/6/2012) đã thật sự trở thành hành lang pháp lý quan trọng trong quản lý nhà nước về KH&CN.
Theo đó, hoạt động đăng ký, lưu giữ và sử dụng kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN đã được mở rộng phạm vi, quy mô: đối tượng tiếp nhận đăng ký kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN mở rộng xuống tới các địa phương, cụ thể là các Sở KH&CN các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; đối tượng đăng ký, giao nộp cũng khuyến khích thực hiện cả với các nhiệm vụ KH&CN không sử dụng ngân sách nhà nước. Việc phân cấp này giúp công tác đăng ký, lưu giữ và sử dụng kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN nhanh chóng, kịp thời; đồng thời còn giúp các cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương nắm rõ tình hình hoạt động, kết quả các hoạt động NCKH&PTCN tại địa phương một cách đầy đủ, toàn diện, qua đó giúp ngăn ngừa hiệu quả khả năng nghiên cứu trùng lắp.
Ngày 11/6/2014, Thông tư số 14/2014/TT-BKHCN (Thông tư 14) quy định về việc thu thập, đăng ký, lưu giữ và công bố thông tin về nhiệm vụ KH&CN được Bộ KH&CN ban hành phù hợp với những nội dung đã được thay đổi, bổ sung của Luật KH&CN 2013 được Quốc hội khóa XIII thông qua ngày 18/6/2013. Cụ thể́, thông tin về nhiệm vụ KH&CN được thu thập, xử lý và đưa vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về KH&CN (CSDLQG) ngay từ khi được tuyển chọn và đang trong quá trình triển khai thực hiện. Thủ tục và hồ sơ đăng ký kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN, việc cấp giấy chứng nhận cũng như thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN được quy định chi tiết. Việc lưu giữ thông tin kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN đã đăng ký cũng có sự thay đổi, không chuyển vào lưu trữ lịch sử theo quy định tại Nghị định số 01/2013/NĐ-CP ngày 03/01/2013 của Chính phủ, mà được tổng hợp và cập nhập vào CSDLQG. Cùng với việc thu thập thông tin về các nhiệm vụ KH&CN đang tiến hành, về kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN thì việc thu thập thông tin về ứng dụng kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN cũng được quy định.
Tại TP. HCM, một trong những trung tâm NCKH&PTCN lớn ở Việt Nam, nguồn tin về nhiệm vụ KH&CN khá đa đạng và phong phú. Triển khai Quyết định số 03/2007/QĐ-BKHCN của Bộ KH&CN, UBND thành phố đã có quyết định số 3187/QĐ-UBND ngày 20/7/2007 ban hành Quy chế quản lý các chương trình, đề tài, dự án NCKH&PTCN tại TP. HCM. Tại Khoản 1, Điều 12 của Quy chế đã quy định các đề tài, dự án sử dụng ngân sách sự nghiệp KH&CN của Thành phố, sau khi được nghiệm thu phải nộp về Sở KH&CN và được lưu giữ tại Trung tâm Thông tin KH&CN của Sở. Chủ nhiệm của các đề tài, dự án sử dụng kinh phí sự nghiệp KH&CN của Thành phố, sau khi nghiệm thu sẽ thực hiện giao nộp, đăng ký kết quả nghiên cứu tại Phòng Quản lý Khoa học của Sở. Các kết quả nghiên cứu sau khi được giao nộp sẽ được chuyển về lưu trữ tại Trung tâm Thông tin KH&CN (hiện đang lưu trữ gần 2.000 đề tài). Tuy nhiên, lượng đề tài, dự án nghiên cứu, triển khai cấp cơ sở vẫn chưa được đăng ký và lưu giữ tập trung, dẫn đến việc các hoạt động NCKH&PTCN trên địa bàn TP.HCM chưa được phản ánh đầy đủ.
Vì vậy, khi triển khai áp dụng những nội dung mới của Thông tư 14, Sở KH&CN sẽ có điều kiện thuận lợi hơn trong công tác tham mưu cho UBND thành phố về hoạch định các chính sách phát triển KH&CN phù hợp nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội của địa phương. Tuy nhiên, quá trình triển khai sẽ phải vượt qua khá nhiều thử thách, ví dụ như tổ chức hướng dẫn cho các đối tượng theo quy định phải thu thập, đăng ký, lưu giữ thông tin về nhiệm vụ KH&CN, đây là công việc khó vì khối lượng rất lớn, liên quan đến nhiều tổ chức và cá nhân; xây dựng và phát triển cơ sở hạ tầng thông tin KH&CN; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực thông tin KH&CN.
Để cụ thể hóa các quy định của Thông tư 14 trên địa bàn TP. HCM, Sở KH&CN đã ban hành Quyết định số 810/QĐ-SKHCN ngày 23/11/2014 hướng dẫn công tác thu thập, đăng ký, lưu giữ và công bố thông tin về nhiệm vụ KH&CN tại TP. HCM. Theo quy định này, các cơ quan thực hiện nhiệm vụ KH&CN cấp tỉnh và cấp cơ sở trên địa bàn TP. HCM sẽ phải đăng ký, giao nộp kết quả nghiên cứu và thông tin ứng dụng đề tài về Trung tâm Thông tin KH&CN TP. HCM. Đây cũng là nơi cấp giấy chứng nhận đăng ký kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN tại TP. HCM. Việc xử lý, tổng hợp và cập nhật vào CSDLQG, thực hiện công bố thông tin phục vụ các đối tượng nghiên cứu, các cấp quản lý khai thác, sử dụng sẽ được Trung tâm Thông tin KH&CN TP. HCM triển khai theo quy định.
Để hoạt động thu thập, đăng ký, lưu giữ và công bố thông tin về nhiệm vụ KH&CN tại TP. HCM thực sự đem lại hiệu quả, rất cần có sự nhận thức đầy đủ và hợp tác chặt chẽ giữa cơ quan quản lý nhà nước về KH&CN và các đơn vị, cá nhân thực hiện nhiệm vụ KH&CN. Từ việc nhận thức rõ được vai trò và trách nhiệm của các chủ nhiệm đề tài, đơn vị thực hiện nhiệm vụ trong việc đăng ký, cung cấp thông tin về các đề tài, dự án về Trung tâm Thông tin KH&CN TP. HCM thì việc thu thập, cập nhật, tổng hợp, lưu giữ thông tin về nhiệm vụ KH&CN mới được đầy đủ, chính xác. Số liệu thống kê mới phản ánh đúng và đầy đủ bản chất của hoạt động KH&CN tại TP. HCM.
NHÃ TRÚC, STINFO số 1&2/2015
Tải bài này về tại đây.