Than sạch đang là vấn đề lớn của ngành năng lượng (xem thêm bài Than sạch, STINFO số này). Vào năm 1920 hai nhà nghiên cứu người Đức là Franz Fischer và Hans Tropsch tại Viện Hoàng đế Wilhelm đã thực hiện một sáng chế, tổng hợp nhiên liệu dạng lỏng từ than đá (có thể cả từ gỗ và nhiều loại nguyên liệu sinh khối khác) với nguyên lý cơ bản là phương trình phản ứng hóa học sau:
(2n+1)H2 + nCO = CnH2n+2 + nH2O
với chất xúc tác dựa trên sắt và cobalt.
Vế phải phản ứng trên là nhiên liệu lỏng. Những tác chất ban đầu trong phản ứng trên (CO và H2) có thể sản xuất được từ việc nung than đá hay nguyên liệu sinh khối theo phản ứng:
C + H2O = H2 +CO
Vào thời điểm đó, dự án triển khai phương pháp này đã bị cất vào ngăn kéo do giá thành sản phẩm quá đắt so với giá dầu hỏa và việc đốt than trực tiếp chưa làm cho con người kinh hãi bởi ô nhiễm. Tuy vậy, loại nhiêu liệu lỏng này đã từng được sử dụng nhưng rất hạn chế ở Đức trong Thế chiến thứ 2.
Cuối thập niên 1940, Công ty Sasol đã được thành lập dưới cái tên Công ty Than và Dầu khí Nam Phi, với mục đích áp dụng phương pháp Fischer-Tropsch để giúp Nam Phi có thể tự cung tự cấp nhiên liệu ở mức cao nhất thông qua các nhà máy khí hóa than. Giữa thập niên 1950, khi chính sách phân biệt chủng tộc khiến cho nước này ngày càng bị cô lập với thế giới, nhà máy khí hóa than theo phương pháp Fischer-Tropsch với quy mô thương mại đầu tiên đã được khánh thành tại Sasoburg.
Gần 80 năm sau ngày được sáng chế, năm 1999, nhiên liệu lỏng có từ phương pháp Fischer-Tropsch được không lực Hoa Kỳ để mắt tới trước tình hình giá dầu thô tăng và phải đối mặt với những tính toán: riêng không lực Hoa Kỳ đã “ngốn” đến 2,6 tỉ gallon nhiên liệu máy bay hằng năm, trị giá 4,5 tỉ USD, còn các hãng hàng không dân sự Hoa Kỳ thì tiêu thụ mỗi ngày 53 triệu gallon, nếu nhân cho 365 ngày = 19 tỉ 345 triệu gallon, quả là một con số khổng lồ.
Kết quả là vào ngày 27/9/2006, không lực Hoa Kỳ lần đầu tiên thử nghiệm loại nhiên liệu tổng hợp này trên một pháo đài bay B-52, song chỉ ở 2/8 động cơ mà thôi và với tỉ lệ pha 50-50 (nhiên liệu tổng hợp-xăng). Kiểm định môi trường, kết quả là giảm 50% khí thải so với trước đây.
Tiếp đến, vào ngày 15/12/2006, không lực Hoa Kỳ thông báo đã hoàn tất chuyến bay thử nghiệm của máy bay B-52 với tám động cơ có sử dụng loại nhiên liệu mới: hỗn hợp nhiên liệu tổng hợp theo phương pháp Fischer-Tropsch.
Hoa Kỳ đã có kế hoạch nghiên cứu hoàn thiện công nghệ sản xuất lớn loại nhiên liệu này để nhắm đến mục tiêu năm 2025: dùng kỹ thuật công nghệ để thay thế hơn 75% lượng dầu mỏ nhập khẩu từ Trung Đông.
Nhấp chuột vào tìm kiếm trên trang Google với từ khóa Fischer-Tropsch, có rất nhiều tài liệu hiện ra. Đó là những tài liệu về phương pháp Fischer-Tropsch đã được ứng dụng hoặc đang được nghiên cứu tiếp tục để mở rộng ứng dụng tại nhiều nước như Úc, Trung Quốc, Ấn Độ, Philipine,… và chỉ với phương pháp Fischer-Tropsch đã có từ gần 100 năm trước, rất nhiều nước đã vạch ra con đường để giải quyết vấn đề lớn hiện nay: khủng hoảng năng lượng và nạn ô nhiễm môi trường toàn cầu.
Thế mới thấy con đường đi vào cuộc sống thật thênh thang cho những sáng tạo đích thực.